Ketamina to substancja o szerokim zastosowaniu w medycynie. Już od ponad 50 lat jest używana w anestezjologii jako środek znieczulenia ogólnego. Ketamina jest również stosowana w terapii bólu pooperacyjnego oraz u pacjentów onkologicznych z dolegliwościami bólowymi niereagującymi na opioidy. Liczne badania naukowe oraz doświadczenie kliniczne dowodzą, że ketamina wykazuje wysoką skuteczność w leczeniu lekoopornej depresji, a także innych zaburzeń psychiatrycznych.
Ketamina – co to za substancja i gdzie znajduje zastosowanie w medycynie?
Ketamina to pochodna fencyklidyny – nielegalnej substancji odurzającej znanej pod nazwą „anielski pył”. Obie należą do grupy związków psychoaktywnych klasyfikowanych jako dysocjanty psychodeliczne, inaczej halucynogeny. Wywołują wrażenie „wyjścia poza ciało” z towarzyszącym uczuciem euforii i omamami. Ketamina wykazuje słabsze działanie narkotyczne od fencyklidyny. Posiada wielokierunkowy mechanizm działania, jednak jej zastosowanie w medycynie wynika głównie ze zdolności blokowania receptorów NMDA, co prowadzi do zahamowania neuroprzekaźnika pobudzającego – glutaminianu. Dzięki temu działa przeciwbólowo, nasennie i amnestyczne (powoduje niepamięć).
Ketamina w anestezjologii
Od wielu lat służy jako środek znieczulający w trakcie krótkich zabiegów diagnostycznych oraz leczniczych, a także jako substancja wprowadzająca do znieczulenia przed zastosowaniem innych leków. Wysokie dawki ketaminy stosowane w anestezjologii wywołują stan znieczulenia rozkojarzonego (dysocjacyjnego). Wówczas pacjent ma uczucie odcięcia od rzeczywistości, chociaż nie jest to stan normalnego snu. Pozornie wydaje się być w kontakcie z otoczeniem, ale nie reaguje na ból ani inne bodźce, a po wybudzeniu nic nie pamięta.
Ketamina w terapii przewlekłego bólu
Ketamina, podobnie jak leki z grupy opioidów, wykazuje agonizm w stosunku do receptorów opioidowych. Dzięki czemu charakteryzuje się silnym działaniem przeciwbólowym. Właśnie z tego powodu znalazła zastosowanie w terapii przewlekłych zespołów bólowych np. fibromialgii, neuropatii, a także u pacjentów onkologicznych, którzy przestali odpowiadać na leki opioidowe np. morfinę, fentanyl. Wskazaniem do krótkotrwałego podawania ketaminy jest również uśmierzenie bólu pooperacyjnego.
Ketamina w psychiatrii
W ostatnim czasie ketamina święci triumfy w psychiatrii. Ze względu na wysoką skuteczność i szybkość działania, znalazła zastosowanie w terapii depresji lekoopornej. Istotna redukcja objawów patologicznych obniżonego nastroju, w tym myśli samobójczych, jest widoczna już po pierwszej infuzji ketaminy. Zamiennik tego leku – podawana donosowo esketamina, w 2019 r. została zaakceptowana przez FDA w leczeniu depresji lekoopornej. Ketamina w psychiatrii stosowana jest również w terapii takich jednostek chorobowych jak:
- zespół stresu pourazowego (PTSD),
- zaburzenia lękowe – fobie, ataki paniki, zespół lęku uogólnionego, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne,
- przewlekła anhedonia.
Ketamina a uzależnienie
Ketamina należy do leków narkotycznych. Wykazuje potencjał uzależniający. Z tego powodu wiele osób obawia się jej przyjmowania. Jednak ryzyko nadużywania w przypadku kontrolowanego podawania w medycynie w ściśle określonych wskazaniach jest niewielkie, a korzyści terapeutyczne znaczne. Dawki terapeutyczne ketaminy są dobrane w taki sposób, żeby unikać działania narkotycznego, wywołującego pobudzenie i halucynacje. Tolerancja i uzależnienie może rozwinąć się w przypadku codziennego stosowania leku przez okres kilku tygodni. W grupie ryzyka znajdują się osoby nadużywające leków narkotycznych (np.opioidów) lub uzależnione od substancji psychoaktywnych (narkotyków, nikotyny, alkoholu).
W KetamineClinic.pl przed kwalifikacją do terapii ketaminowej przeprowadzamy szczegółowy wywiad, dotyczący między innymi uzależnień od substancji psychoaktywnych w przeszłości lub obecnie. Jeśli pacjent zgłosi taki problem, nasz Specjalista w sposób szczegółowy omówi ryzyko i korzyści związane z proponowanym leczeniem, tak żeby terapia była dla niego w pełni bezpieczna.
